هاست (میزبانی وب) چیست ؟
هاست ( میزبانی وب ) همان چیزی است كه وقتی می خواهید وب سایت تان روی شبکه بین المللی ( اینترنت ) برای همه قابل دیدن باشد به آن نیاز دارید به زبان ساده ، وب سایت شما باید روی یك سرویس دهنده میزبان قرار گیرد . کامپیوتر شخصی شما هم می تواند به صورت یك سرویس دهنده میزبان تنظیم و راه اندازی شود ، اما اگر قصدتان جذب ترافیك یا « بازدید كننده » زیاد برای سایت تان است ، این كار زیاد عاقلانه به نظر نمی رسد .
به چند دلیل :
اول برای این كه وب سایت شما در اینترنت در دسترس باشد لازم است كامپیوترتان همیشه روشن و به اینترنت متصل باشد ؛ به محض خاموش شدن كامپیوتر دیگر كسی سایت تان را نمی بیند .
دوم اگر با نرم افزارهای راه اندازی سرور آشنا نباشید ، این كار می تواند برای شما پیچیده باشد . در نتیجه اصلاح اشكالات و خرابی های احتمالی سرورتان وقت و انرژی زیادی می خواهد .
سوم سرعت اتصال به اینترنت به احتمال زیاد برای میزبانی سایت تان كافی نیست ، مخصوصا اگر تعداد بینندگان سایت شما زیاد باشد . در بهترین حالت شما از طریق یك مودم ADSL یا شاید یك خط اختصاصی تجاری که مخابرات در اختیار شرکت ها می گذارد ( پس از گذراندن مراحل دشوار اداری ) آن هم با سرعتی کاملاٌ ناچیز اصلا مورد استفاده این سرویس نخواهد بود .
به همین دلایل ، تمام شركت ها ، ارگان ها و حتی افراد شخصی كه نیاز به وب سایت دارند برای میزبانی ( هاست ) سایت شان به سراغ شركت های ارائه دهنده خدمات میزبانی می روند . در چنین شرکت هایی سرورهای آنها غالباٌ در خارج از ایران و در معروف ترین و مجهزترین Datacenterهای دنیا قرار دارد جایی که بصورت 24 ساعته برق به سرورها متصل است و اینترنت قطعی ندارد و برای مواقع اضطراری تمهیداتی اندیشیده شده است . شما بعنوان مشتری به فضای کوچکی از این سرورها دسترسی دارید که با داشتن فضایی هرچند کوچک و کم حجم به یك تیم از متخصصان اینترنت برای نگهداری وب سایت تان ، متصل خواهید بود که در طول 24 ساعت می کوشند که این سرویس متوقف نشود .
هاست ( میزبانی وب ) خود را چگونه انتخاب کنیم ؟
وب سایت ها به عنوان ویترین و نماینده شرکت ها و سازمان ها در دهکده جهانی جایگاه خود را در کشور ما باز کرده اند . نیاز به راه اندازی وب سایت ها ، نیاز به خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) را با خود به همراه آورده است . در حال حاضر خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) در ایران به حوزه ای مهم جهت بسترسازی حضور ایرانیان در دهکده جهانی تبدیل شده است . در ادامه سعی خواهیم نمود به بررسی شاخص های ارائه خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) و چالش های ارائه این خدمات در کشور ایران بپردازیم .
شاخص های خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب )
با وجود صدها سرویس دهنده خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) در اینترنت ، این سوال که میزبانی ( هاست ) سایت خود را به کدامین سرویس دهنده بسپاریم سوالی است که همواره ذهن مدیران و مسئولان سایت ها در بخش های مختلف دولتی و خصوصی را به خود مشغول کرده و اغلب بدون رسیدن به پاسخ قاطعی ، بر اساس پارامترهایی مانند تبلیغات و یا هزینه خدمات یک سرویس دهنده انتخاب می شود . اما به راستی چه شاخص هایی در تعیین سرور میزبان سایت ما موثر است و چگونه به ارزیابی و بررسی خدمات پیشنهادی یک سرویس دهنده بپردازیم و دست به انتخاب بزنیم ؟ در ادامه به شاخص های کلیدی و موثر جهت انتخاب ارائه دهنده خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) می پردازیم .
امنیت
کلیدی ترین شاخص جهت انتخاب هاست ( میزبانی وب ) بحث امنیت سرور میزبانی است . مهمترین مواردی که از یک هاست ( میزبان وب ) جهت افزایش امنیت سرور توقع می رود عبارت است از :
 نصب و راه اندازی دیواره های آتش و سیستم های تشخیص مهاجم به صورت سخت افزاری و یا نرم افزاری ‚ تنظیم صحیح و بهینه حقوق دسترسی کاربران برروی سرور جهت جلوگیری از دسترسی های غیرمجاز ‚ تنظیم نرم افزارهای مختلف نصب شده بر روی سرور با حقوق دسترسی صحیح جهت جلوگیری از نفوذ هکرها ‚ حذف نرم افزار ها و سرویس های اضافی بر روی سرور میزبان ‚ تغییر تنظیمات ، آدرس ها و رمزهای عبور پیش فرض نرم افزارها که یکی از راه های نفوذ خرابکاران به سیستم ها می باشد .
پایداری خدمات ارائه شده
شاخص مهم بعدی در انتخاب سرور میزبان یا همان هاست ، تضمین ارائه دهنده خدمات مبنی بر میزان پایداری سرویس ارائه شده می باشد . آنچه در این موارد مطرح است عبارت است از : ضریب پایداری و در دسترس بودن سایت و سرویس در طول یک روز، یک ماه و یک سال ‚ داشتن سرورهای Mirror جهت جلوگیری از توقف سرویس ها در صورت بروز مشکلات سخت افزاری ‚ بودن مرکز داده (Data center) پشتیبان تا در صورت ایجاد اختلال در مرکز داده اول ، سرور پشتیبان در مرکز داده دوم اقدام به پاسخگویی نماید . اهمیت پایداری و در دسترس بودن سایت شما در اینترنت و تناسب آن با هزینه های در نظر گرفته شده توقع شما را از یک سرویس دهنده در این موارد مشخص می کند .
کیفیت پشتیبانی سرورهای میزبان ( هاست )
داشتن تیم تخصصی از سوی ارائه دهنده خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) که بصورت دائم اقدام به پشتیبانی سرورهای میزبانی می نماید از نکات مهم جهت انتخاب یک سرویس دهنده خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) می باشد . تیم پشتیبانی سرورها خدمات زیر را برای مشتریان فراهم می آورد : تهیه نسخه های پشتیبانی از اطلاعات در بازه های زمانی مشخص : تهیه این پشتیبان ها و قابلیت دسترسی آنها در شرایط بحرانی از مواردی است که معمولاٌ اهمیت آن در زمان وقوع بحران و مشکل از سوی مشتریان درک می شود . نصب آخرین نسخه های نرم افزارهای نصب شده بر روی سرور و امکان استفاده از قابلیت های جدید آنها مانیتورینگ دائم سرورها و کنترل صحت عملکرد نرم افزارها و سرویس های ارائه شده . این امر در افزایش امنیت و ضریب پایداری سرویس ها بسیار موثر خواهد بود . بررسی Logهای رخدادهای مختلف بر روی سرور جهت کنترل مسائل امنیتی و مشکلات احتمالی سرویس ها
پشتیبانی کاربران
تیم پاسخگویی به سوالات و مشکلات کاربران و سیستم پیگیری آنها از مواردی است که کاربران بیشترین واکنش را نسبت به کیفیت آن دارند . آنچه در این موارد مهم است : ضریب دسترسی بخش پشتیبانی ‚ سرعت عمل و کیفیت پاسخ های ارائه شده ‚ توانایی تیم پشتیبانی به پاسخگویی به سوالات فنی و تخصصی کاربران ‚ پیگیری مشکلات و بوروکراسی لازم جهت انجام این امر‚ بودن سیستم اداری لازم جهت نظارت و مدیریت مشکلات و شکایات احتمالی کاربران
سرویس های نرم افزاری
تیم های برنامه نویس و تولیدکننده سایت ها همواره نیازهای مشخصی جهت نصب و راه اندازی سایت ها دارند . آنچه که در این موارد حائز اهمیت است : سیستم عامل سرور میزبان و سازگاری آن با نرم افزارهای استفاده شده در سایت ‚ پشتیبانی بانک های اطلاعاتی مورد نیاز ‚ پشتیبانی زبان های برنامه نویسی استفاده شده در سایت ‚ نرم افزارهای عمومی نصب شده ‚ میزان انعطاف پذیری شرکت ارائه دهنده خدمات میزبانی جهت نصب نرم افزارهای اختصاصی یک مشتری
پهنای باند و مشخصات سخت افزاری سرور میزبان ( هاست )
شاخصی که پس از راه اندازی سایت و در سرعت نمایش سایت خود را نشان می دهد پهنای باند اختصاصی برای سرور میزبان و مشخصات سخت افزاری سرور و تناسب آنها با تعداد سایت ها و سرویس های نصب شده برروی آن سرور می باشد . دانستن مشخصات سخت افزاری دقیق سرور، پهنای باندی که بصورت اختصاصی به سرور اختصاص یافته است و تعداد سایت ها و سرویس های نصب شده برروی سرور میزبان ( هاست ) توقع ما را از سرعت نمایش سایت خود تعیین خواهد کرد .
Control panel خدمات
معمولاً نوع control panel که در اختیار مدیر سایت جهت مدیریت خدمات دریافتی قرار می گیرد و قابلیت ها و انعطاف پذیری آن از موارد مهمی است که باید در نظر گرفته شود . لازم به ذکر است امنیت این control panel ها که از مهمترین راه های نفوذ هکرها می باشد نکته بسیار مهمی است .
نوع سرور هاست ( هاست )
معمولاً به دو صورت سرور اختصاصی و یا سرور مشترک ، خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) به مدیران سایت ها ارائه می شود . در اکثر موارد ، یک سرور هاست ( میزبانی وب ) فضای Hard خود را به فضاهای کوچک تری تقسیم کرده و آن را با هزینه کمتر در اختیار افراد مختلف قرار می دهد . در این حالت از چندین سایت تا چند صد سایت از سرور میزبان ( هاست ) بصورت مشترک استفاده می نمایند . برای سایت های مهم و یا با حجم اطلاعات بالا ، سرورهای اختصاصی از نظر امنیتی و پایداری سرویس ها به هیچ وجه قابل مقایسه با سرور های مشترک نیستند . فراموش نکنیم هر سرویس عمومی و اضافی نصب شده برروی سرورهای مشترک و هر سایت دیگر بر روی آن سرور می تواند یک کانال ورودی برای هکرها باشد . همچنین حجم وانبوه درخواست ها بر روی سرور پایداری و سرعت آن را قطعاً کاهش خواهد داد .
هزینه
آخرین شاخصی که گاهی به عنوان اولین شاخص ( البته به اشتباه ) مطرح می شود شاخص قیمت و هزینه خدمات هاست ارائه شده می باشد . در مورد هزینه های اعلام شده همواره به شاخص های کیفی مطرح شده و همچنین امکانات دریافتی به ازاء مبلغ پرداختی خود دقت نمایید . محل فیزیکی مرکز داده ( Data center ) میزبانی سرورها : این نکته که سرورهای میزبان ( هاست شما) شما در چه مرکز داده ای در کدام کشور واقع شده و فراهم شدن شرایط امکانات این مرکز داده از نظر پهنای باند ، امکانات امنیتی ، استحکام بنای فیزیکی ، پیش بینی شرایط بحرانی مانند قطعی برق ، آتش سوزی ، زلزله و ... تا چه میزان است از شاخص های مهمی برای تصمیم گیری جهت انتخاب یک سرویس دهنده خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) می باشد . یکی از مواردی که در شرایط فعلی بسیار اهمیت یافته است محل فیزیکی مرکز داده و قرارگیری آن در داخل کشور است . با راه اندازی اولین مرکز داده ایرانی و راه اندازی تعداد دیگری از این مراکز داده در کشور در آینده نزدیک ، این سوال مطرح می شود که قرارگیری سرورها در داخل کشور بهتر است یا خارج کشور .
در زیر به مقایسه وضعیت قرارگیری سرورها در مراکز داده داخل کشور و یا خارج کشور می پردازیم .
در شرایط قرارگیری سرورها در مراکز داده داخل کشور
سرعت دسترسی کاربران ایرانی به سایت ها بیشتر خواهد بود . در شرایط تحریم های اقتصادی و تبعات ناشی از آن مشکلات کمتری خواهیم داشت ‚ 
 در شرایط بحرانی امکان دسترسی به خود سرور وجود دارد ‚ دسترسی بهتری می توان به ارائه دهنده خدمات مرکز داده داشت و پشتیبانی بهتری دریافت کرد ‚ ساعات پاسخگویی آنها از نظر ایام تعطیل و ساعات شبانه روز با ما یکسان است .
در شرایط قرارگیری سرورها در مراکز داده خارج کشور
سرعت دسترسی کاربران خارجی به سایت ها بیشتر است . پهنای باند اختصاصی به سرورها و سرعت آنها بیشتر است . کیفیت مراکز داده از نظر مسائل امنیتی ، پیش بینی شرایط بحرانی مانند آتش سوزی ، زلزله، قطعی برق و ... بهتر است . آنچه که هنوز نمی توان در مورد آن اظهار نظر کرد شاخص قیمت است . با توجه به نوپا بودن مراکز داده ایرانی و عدم حضور جدی آنها در عرصه ارائه سرورهای اختصاصی به عموم ، هنوز قیمت این سرورها به یک وضعیت پایدار و ثابتی جهت مقایسه با هزینه های سرورهای واقع درمراکز داده خارج کشور نرسیده است .
چالش های ارائه خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) در ایران
با گذشت چندین سال از ارائه خدمات میزبانی وب در ایران و حضور در حد اشباع شرکت های مختلف نرم افزاری در این عرصه ، ارائه خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) در ایران با مشکلاتی مواجه شده است . در ادامه به بررسی مهمترین این چالش ها می پردازیم :
هاست ( میزبانی وب ) و فرهنگ واسطه گری
اقتصاد ما نسبت به کالاهایی که بتوان در سیستم واسطه گری آنها را توزیع کرد بسیار حریص است . هاست ( میزبانی وب ) کالایی است که به شدت برای واسطه ها جذاب است . در این سیستم شما یک حجم زیاد فضای میزبانی خریداری کرده و آن را خرد کرده و در مجموع به قیمت بالاتری می فروشید . جاذبه خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) برای واسطه ها باعث شده است ، نسبت واسطه ها به ارائه دهندگان اصلی خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) به اعداد باورنکردنی دست یابد . رقابت این واسطه ها به کاهش شدید قیمت ها و در کنار آن سقوط آزاد کیفیت خدمات ارائه شده انجامیده است . رشد شرکت هایی که به امید کسب درآمد از واسطه گری این نوع خدمات شکل می گیرند و به همان سرعت شکل گیری و با مواجهه با بازار اشباع شده و رقابت شدید قیمت ها محو می شوند پدیده ای شده که دریافت کنندگان خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) را دچار سردرگمی نموده است .
دانش تخصصی حوزه امنیت
شرکت های ایرانی اغلب در حوزه دانش فنی جهت افزایش امنیت سرورها و انجام تمهیدات لازم برای آن دچار ضعف و مشکل می باشند . نگاه به خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) به عنوان یک کالای واسطه ای به جای یک کالای فنی و تخصصی و عدم تلاش کافی در جهت ارائه با کیفیت آن باعث شده تا شرکت ها در حوزه آموزشی و افزایش تخصصی پرسنل خود از نظر فنی سرمایه گذاری های جدی ننمایند . افزایش دانش و هوشیاری بازار و بالابردن توقع مشتریان در حوزه خدمات ، کاهش تأثیر پذیری آنها از شاخص قیمت می تواند شرکت های ارائه دهنده خدمات میزبانی وب را به سرمایه گذاری جهت افزایش دانش تخصصی خود مجاب نماید .
هزینه بالای نیروی انسانی متخصص
هزینه های بالای نیروهای فنی در تیم های پشتیبانی باعث شده تا شرکت ها از نیروهای کم تجربه تر و با دستمزد پایین تر استفاده نمایند . فشار شدید بازار جهت کاهش قیمت ها و تلاش شرکت ها برای بقاء در این بازار باعث شده تا آنها به بازی قیمت ها تن داده و به هر شکل هزینه خود را حتی به قیمت کاهش کیفیت خدمات خود کاهش دهند . امیدوارم خدمات هاست ( خدمات میزبانی وب ) با رسیدن به جایگاه واقعی خود و خروج از بازی قیمت ها ، در راستای افزایش کیفیت خدمات ارائه شده گام برداشته و سرویس دهندگان ایرانی این حوزه به میزبانانی مطمئن در دهکده جهانی برای ایرانیان تبدیل شده و در راستای صادرات این خدمات گام بردارند .